Anasayfa
Latest images
tarafından [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Çocukların Dünyayı Başkasının Gözünden Görmesine Yardım Etmek
Franz Kafka bir keresinde savaşı “hayal gücünün canavarca bir hatası” olarak tanımlamıştı. Öldürmek için insanın, başkalarını birer insan olarak görmeyi bırakması ve bunun yerine onları basit bir soyutlamaya indirgemesi gerekiyor: “Düşman”. Popüler sinemada bile kötü insanlar asla evde çocuklarıyla gösterilmezler. Bir karikatürün ölümü için tezahürat etmek kolaydır, üç boyutlu bir insanınki için ise değil.
Ancak insanın kendi bakış açısının dışına çıkması ve dünyanın bir başka insana nasıl göründüğünü anlaması, insan zihninin en olağanüstü yeteneklerinden birisidir. Bu, başkasının perspektifinden bakma becerisidir ve ahlak için önemli bir temel oluşturur. Başkalarının dünyayı nasıl deneyimledikleri üzerine düşünebilenler, bu insanlara ulaşmaya ve onlara yardım etmeye daha meyilli olurlar. Ya da en azından onlara zarar vermeye daha az meyillidirler.
Başka bir insanın perspektifinden bakmak, savaşta bombalarımız altındaki her insanın kendi evreninin merkezi olduğunun farkına varmaktır. Tıpkı senin de kendi evreninin merkezi olman gibi: O da grip olur, yaşlanan annesi için endişelenir, tatlı sever, aşık olur… Her ne kadar bambaşka bir dünyada yaşasa da ve farklı bir dil konuşsa da bu böyledir. Bir şeyleri onun bakış açısından görmek, onu insan yapan bütün ayrıntıları tanımak demektir. Ve sonuç olarak onun hayatının asla seninkinden daha az değerli olmadığını anlamaktır.
Aslında günlük hayatta karşılaştığımız sosyal problemlerin çoğu başkasının bakış açısından bakamama hatası olarak da tanımlanabilir. Yere çöp atanlar, çift araba yeri kaplayarak park edenler ya da kütüphane kitaplarından sayfalar yırtanlar, kendi içlerine hapsolmuş gibidirler. Yani düşüncesizlikleriyle başkalarının nasıl baş etmek zorunda kalacaklarını hayal edemezler ya da hayal etmek istemezler.
Başkasının bakış açısında bakma becerisini geliştirmek zordur. İnsanların çok küçük yaşlardan itibaren uygulama yapması gereken bir beceridir. Bu yüzden çocuklarımızın bu beceriyi geliştirmesini sağlamamız şarttır.
Elbette başkasının bakış açısından bakmanın farklı düzeyleri vardır. Ve en ileri düzeyleri küçük çocuklar için fazla karmaşık ve anlaması zor olabilir. Dört yaşındaki bir çocuk için umut edebileceğimizin en iyisi, ‘Altın Kural’ın basit ahlaki ilkeleridir. Mesela şöyle diyebiliriz (azarlar bir ses tonuyla değil de, daha çok düşünmeye davet eder gibi): “Bütün meyve suyunu bitirdiğini ve Amy’e hiç bırakmadığını fark ettim. Eğer bunu Amy yapsaydı nasıl hissedeceğini düşünüyorsun?” Tabii bu soruyu sorarken her iki çocuğun da meyve suyunu sevdiğini ve hiç meyve suyu kalmadığını görmekten hayal kırıklığı duyacağını varsayıyoruz.
Ancak George Bernard Shaw bu tür bir varsayımın her zaman işe yaramadığını hatırlatıyor bize. “Sana yapılmasını istediğin şeyi başkalarına yapma” diye tavsiye ediyor Shaw. “Onların zevkleri aynı olmayabilir.” Buna şunu da ekleyebiliriz: İhtiyaçları ya da değerleri ya da altyapıları aynı olmayabilir. Daha büyük çocuklar ve yetişkinler, kendimizi başkasının durumunda hayal etmemizin yeterli olmadığının farkına varabilir: Bu durumdayken neler hissettiklerini de hayal etmeliyiz. Sadece kendi gözlerimizle görmek yerine diğerinin gözleriyle de görmeliyiz.
Çocuklarımızın başkasının bakış açısından bakabilmelerini nasıl sağlayabiliriz? Kendi bakış açısı yerine başkasının bakış açısından baktığında dünyanın nasıl göründüğünü anlamalarını geliştirmelerine nasıl yardım edebiliriz? Öncelikle onlara örnek olabiliriz. Bir süpermarket kasiyeri bize kaba bir şey söyledikten sonra buna şahit olan çocuğumuzla durumu yorumlamaya çalışabiliriz: “Bugün hiç de iyi bir gününde değil gibi, öyle değil mi? Bugün onu bu kadar huysuz yapan ne olmuş olabilir ki sence? Sence birisi onu kırmış olabilir mi?”
Çocuklarımıza bu tür şeyler söylemenin inanılmaz bir gücü vardır. Bu bizim seçimimiz: Çocuklarımız her gün bizi bir başkasının bakış açısını anlamaya çalışırken izleyebilir ya da benmerkezci kalmamızı izleyebilirler. Her gün yabancıları birer insan olarak görme çabalarımıza şahit olabilirler. Ya da bunu başaramamamıza şahit olabilirler.
Onlara örnek olmanın dışında, başkasının bakış açısından bakmayı kitaplar ve televizyon programları hakkında çocuklarımızla konuşarak ve bunu yaparken karakterlerin farklı bakış açılarını ön plana çıkararak teşvik edebiliriz: “Bütün bunları doktorun gözünden görüyoruz değil m? Peki ama sence küçük kız az önce olanlar hakkında ne hissediyor?” Başkasının bakış açısından bakmayı, küçük çocukların kendi aralarındaki çatışmalarını çözmelerine yardımcı olmak için bile kullanabiliriz. “Tamam” diyebiliriz, bir ‘patlamanın’ ardından “Bana ne olduğunu anlat bakalım. Ama sanki kardeşinmişsin gibi yap ve olup bitenin ona nasıl göründüğünü anlat.”
Son olarak küçük çocukların başkalarının duygularına karşı daha duyarlı olmalarını sağlamak için dikkatlerini hafifçe bir başkasının ses tonuna, duruşuna ya da yüz ifadesine çekebiliriz. Ve onları, o insanın neler düşünüyor olduğunu ve kendini nasıl hissettiğini düşünmeye davet edebiliriz. Buradaki önemli nokta bir beceri kazanmak (başka insanları okumayı öğrenmek), ama aynı zamanda bir eğilimi teşvik etmek (başkalarının neler hissettiğini bilme isteği ve bunu anlamaya istekli olma). “Biliyorum deden seninle bir yürüyüşe daha çıkabileceğini söyledi, ama bunu söylemeden önce biraz duraksadığını fark ettim. Ayrıca şu an oturduğunda ne kadar yorgun göründüğünü gördün mü?”
Bu tür ipuçlarını yakalamayı çocuklara öğretme eylemi, başkalarını daha derinden görebilme alışkanlığı kazanmalarını sağlar. Dünyayı bir başka insanın deneyimlediği gibi deneyimlemelerini teşvik eder. Bu, zarar vermek yerine yardım etmeyi istemeye doğru çok büyük bir adımdır. Ve bu yol en sonunda çok daha iyi bir insan olmaya varır.
Çocukların Dünyayı Başkasının Gözünden Görmesine Yardım Etmek
Franz Kafka bir keresinde savaşı “hayal gücünün canavarca bir hatası” olarak tanımlamıştı. Öldürmek için insanın, başkalarını birer insan olarak görmeyi bırakması ve bunun yerine onları basit bir soyutlamaya indirgemesi gerekiyor: “Düşman”. Popüler sinemada bile kötü insanlar asla evde çocuklarıyla gösterilmezler. Bir karikatürün ölümü için tezahürat etmek kolaydır, üç boyutlu bir insanınki için ise değil.
Ancak insanın kendi bakış açısının dışına çıkması ve dünyanın bir başka insana nasıl göründüğünü anlaması, insan zihninin en olağanüstü yeteneklerinden birisidir. Bu, başkasının perspektifinden bakma becerisidir ve ahlak için önemli bir temel oluşturur. Başkalarının dünyayı nasıl deneyimledikleri üzerine düşünebilenler, bu insanlara ulaşmaya ve onlara yardım etmeye daha meyilli olurlar. Ya da en azından onlara zarar vermeye daha az meyillidirler.
Başka bir insanın perspektifinden bakmak, savaşta bombalarımız altındaki her insanın kendi evreninin merkezi olduğunun farkına varmaktır. Tıpkı senin de kendi evreninin merkezi olman gibi: O da grip olur, yaşlanan annesi için endişelenir, tatlı sever, aşık olur… Her ne kadar bambaşka bir dünyada yaşasa da ve farklı bir dil konuşsa da bu böyledir. Bir şeyleri onun bakış açısından görmek, onu insan yapan bütün ayrıntıları tanımak demektir. Ve sonuç olarak onun hayatının asla seninkinden daha az değerli olmadığını anlamaktır.
Aslında günlük hayatta karşılaştığımız sosyal problemlerin çoğu başkasının bakış açısından bakamama hatası olarak da tanımlanabilir. Yere çöp atanlar, çift araba yeri kaplayarak park edenler ya da kütüphane kitaplarından sayfalar yırtanlar, kendi içlerine hapsolmuş gibidirler. Yani düşüncesizlikleriyle başkalarının nasıl baş etmek zorunda kalacaklarını hayal edemezler ya da hayal etmek istemezler.
Başkasının bakış açısında bakma becerisini geliştirmek zordur. İnsanların çok küçük yaşlardan itibaren uygulama yapması gereken bir beceridir. Bu yüzden çocuklarımızın bu beceriyi geliştirmesini sağlamamız şarttır.
Elbette başkasının bakış açısından bakmanın farklı düzeyleri vardır. Ve en ileri düzeyleri küçük çocuklar için fazla karmaşık ve anlaması zor olabilir. Dört yaşındaki bir çocuk için umut edebileceğimizin en iyisi, ‘Altın Kural’ın basit ahlaki ilkeleridir. Mesela şöyle diyebiliriz (azarlar bir ses tonuyla değil de, daha çok düşünmeye davet eder gibi): “Bütün meyve suyunu bitirdiğini ve Amy’e hiç bırakmadığını fark ettim. Eğer bunu Amy yapsaydı nasıl hissedeceğini düşünüyorsun?” Tabii bu soruyu sorarken her iki çocuğun da meyve suyunu sevdiğini ve hiç meyve suyu kalmadığını görmekten hayal kırıklığı duyacağını varsayıyoruz.
Ancak George Bernard Shaw bu tür bir varsayımın her zaman işe yaramadığını hatırlatıyor bize. “Sana yapılmasını istediğin şeyi başkalarına yapma” diye tavsiye ediyor Shaw. “Onların zevkleri aynı olmayabilir.” Buna şunu da ekleyebiliriz: İhtiyaçları ya da değerleri ya da altyapıları aynı olmayabilir. Daha büyük çocuklar ve yetişkinler, kendimizi başkasının durumunda hayal etmemizin yeterli olmadığının farkına varabilir: Bu durumdayken neler hissettiklerini de hayal etmeliyiz. Sadece kendi gözlerimizle görmek yerine diğerinin gözleriyle de görmeliyiz.
Çocuklarımızın başkasının bakış açısından bakabilmelerini nasıl sağlayabiliriz? Kendi bakış açısı yerine başkasının bakış açısından baktığında dünyanın nasıl göründüğünü anlamalarını geliştirmelerine nasıl yardım edebiliriz? Öncelikle onlara örnek olabiliriz. Bir süpermarket kasiyeri bize kaba bir şey söyledikten sonra buna şahit olan çocuğumuzla durumu yorumlamaya çalışabiliriz: “Bugün hiç de iyi bir gününde değil gibi, öyle değil mi? Bugün onu bu kadar huysuz yapan ne olmuş olabilir ki sence? Sence birisi onu kırmış olabilir mi?”
Çocuklarımıza bu tür şeyler söylemenin inanılmaz bir gücü vardır. Bu bizim seçimimiz: Çocuklarımız her gün bizi bir başkasının bakış açısını anlamaya çalışırken izleyebilir ya da benmerkezci kalmamızı izleyebilirler. Her gün yabancıları birer insan olarak görme çabalarımıza şahit olabilirler. Ya da bunu başaramamamıza şahit olabilirler.
Onlara örnek olmanın dışında, başkasının bakış açısından bakmayı kitaplar ve televizyon programları hakkında çocuklarımızla konuşarak ve bunu yaparken karakterlerin farklı bakış açılarını ön plana çıkararak teşvik edebiliriz: “Bütün bunları doktorun gözünden görüyoruz değil m? Peki ama sence küçük kız az önce olanlar hakkında ne hissediyor?” Başkasının bakış açısından bakmayı, küçük çocukların kendi aralarındaki çatışmalarını çözmelerine yardımcı olmak için bile kullanabiliriz. “Tamam” diyebiliriz, bir ‘patlamanın’ ardından “Bana ne olduğunu anlat bakalım. Ama sanki kardeşinmişsin gibi yap ve olup bitenin ona nasıl göründüğünü anlat.”
Son olarak küçük çocukların başkalarının duygularına karşı daha duyarlı olmalarını sağlamak için dikkatlerini hafifçe bir başkasının ses tonuna, duruşuna ya da yüz ifadesine çekebiliriz. Ve onları, o insanın neler düşünüyor olduğunu ve kendini nasıl hissettiğini düşünmeye davet edebiliriz. Buradaki önemli nokta bir beceri kazanmak (başka insanları okumayı öğrenmek), ama aynı zamanda bir eğilimi teşvik etmek (başkalarının neler hissettiğini bilme isteği ve bunu anlamaya istekli olma). “Biliyorum deden seninle bir yürüyüşe daha çıkabileceğini söyledi, ama bunu söylemeden önce biraz duraksadığını fark ettim. Ayrıca şu an oturduğunda ne kadar yorgun göründüğünü gördün mü?”
Bu tür ipuçlarını yakalamayı çocuklara öğretme eylemi, başkalarını daha derinden görebilme alışkanlığı kazanmalarını sağlar. Dünyayı bir başka insanın deneyimlediği gibi deneyimlemelerini teşvik eder. Bu, zarar vermek yerine yardım etmeyi istemeye doğru çok büyük bir adımdır. Ve bu yol en sonunda çok daha iyi bir insan olmaya varır.
» Yasar Özel 60`li ve 70´li Kayitlariyla(2 album) ve 7 bölüm Sarkilari .
» Mediha Sen Sancakoglu - 4 Bölüm Sarkilari,14 Full Albüm...
» Altın Sesler - Unutulmayan Şarkılar (3 CD)2008
» Prime Сasual Dating - Authentic Ladies
» Bahri & Tufan Altas - 17 Full albüm...Türkü & THM
» Aşık Meçhuli full Özel Kayıtları
» Actual Women Optimal Сasual Dating
» Seyfettin Sucu 41 Full Album...
» TRT Türk Halk Müziği Arşivi 578 Şarkı - 4 Bölüm...
» Zeki Müren - 68 Full albüm - Bölüm 1...
» Gönül Yazar - 20 Full albüm....
» Malatyali Ibrahim - 35 Full album...
» Asik Mahsuni Serif - 119 Full albüm...
» Ömür Göksel - 45'lik Plaklari & Albümleri...
» Trt Arsiv Serisi 16 - 70 Yillik Özlem - Atatürk - 2008
» Emrah 40 Full Album...
» Eski Nostaljik Mp3 ler 1827 adet...
» Ahmet Sezgin Albümleri ve 45'likleri...
» Taş Plak Serisi Odeon Kolleksiyon 10 albüm 2015 THM